Nasze stopy są jedną z tych części ciała, które najczęściej narażone są na kontakt z czynnikami powodującymi różnego rodzaju choroby – w tym grzybice. Po części dzieje się tak wskutek naszych zaniedbań i zaniechań zdrowotnych – niewygodne obuwie, sztuczne materiały z jakich je wykonano, noszenie skarpet, które nie oddychają – wszystko to sprawia, że stopy stają się bardziej podatne na zakażenia i choroby.
Wbrew pozorom drożdżyca i grzybice wcale nie są chorobami, które zagrażają naszym stopom. W grupie najczęstszych zachorowań znajdują się też wypryski i zakażenia bakteryjne. Stosunkowo często do lekarza zgłaszamy się też z chorobami paznokci (tu również pojawiają się i drożdżyce i grzybice) oraz nadmierną potliwością stóp i brodawkami.
Drożdżyca stóp
Tak jak w przypadku drożdżycy innych części ciała drożdżycę stóp powodują drożdżaki Candida albicans. Podobnie do innych drożdżyc tak i w przypadku stóp nie musi dojść do zakażenia od innej osoby. Wystarczy że wystąpią czynniki sprzyjające namnażaniu się drożdżaków czyli: choroby ogólnoustrojowe, osłabienie odporności organizmu, niedobory witamin i minerałów (niedożywienie). Drożdżyca stóp zagraża też osobom poddającym się kuracjom antybiotykowym, chorym na cukrzycę, osobom z otyłością bądź zaburzeniami hormonalnymi. Jeśli do tego nasze stopy nadmiernie się pocą, nosimy obuwie, które nie oddycha, przebywamy w wilgoci albo narażamy stopy na otarcia i urazy tudzież poddajemy je działaniu innych czynników sprzyjających maceracji (rozmiękczeniu lub uszkodzeniu) naskórka zagrożenie drożdżycą wzrasta i to znacznie. Drożdżycę stóp rozpoznamy po zaczerwienieniach i złuszczeniach w przestrzeniach międzypalcowych, maceracji naskórka, który przybiera charakterystyczny białawy kolor i po nadżerkach nazywanych fachowo satelitami. Czasami na stopach (w przestrzeniach międzypalcowych) pojawiają się pęcherzyki. Drożdżaki Candida albicans mogą też atakować paznokcie, a dokładnie płytkę paznokci i wały paznokciowe. Objawy drożdżycy stóp są podobne do objawów innych grzybic. Chorobę najlepiej zdiagnozuje lekarz i to do niego powinniśmy się udać w razie podejrzenia wystąpienia tej choroby.
Grzybica stóp
Najczęściej wywoływana jest przez inne dermatofity (grzyby bytujące na skórze takie jak Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes). Grzybicami tego typu najczęściej zarażamy się w miejscach, z których korzysta wiele osób tj. na przykład saunach, łaźniach, basenach etc. Bardzo łatwo jest się zarazić nosząc obuwie bądź skarpety osoby cierpiącej na grzybicę. Oczywiście nie zarażamy się wszyscy, bo i w tym przypadku bardzo wiele zależy od odporności naszego organizmu i stopnia „nieprzepuszczalności” naskórka, rodzaju używanych skarpet i obuwia oraz od higieny i stosowanych zabezpieczeń (z takich miejsc powinniśmy korzystać w klapkach, chodzenie boso znacznie zwiększa ryzyko zakażenia).
Grzybica stóp ma kilka postaci. Są to:
– postać wyprzeniowa – naskórek w tej postaci grzybicy jest białawy i pęka,
– postać potnicowa – na skórze pojawiają się wysięki i pęcherzyki,
– postać złuszczająca – przypomina nieco łuszczycę, bo na skórze osoby chorej pojawiają się charakterystyczne suche łuski w postaci łuszczących się, spękanych ognisk.
Grzybica stóp najczęściej atakuje przestrzenie między palcowe, ale nie poprzestaje na tym. Jeśli w porę nie zareagujemy może rozprzestrzenić się i na część grzbietową i na podeszwę stopy. Grzybicy często towarzyszy też świąd i pieczenie, choć wystąpienie tych dodatkowych objawów wcale nie jest regułą.
Podobnie jak drożdżyca stóp grzybica innego rodzaju również może zaatakować paznokcie, które w jej przebiegu zmieniają kolor, stają się kruche, twarde i nadmiernie rogowacieją.
Rozpoznanie grzybicy i drożdżycy
Tak jak wspomniałam powinien przeprowadzić je lekarz wykonując badania mykologiczne. Badanie takie polega na sporządzeniu preparatu z zeskrobin łusek lub opiłków paznokci i obejrzeniu go pod mikroskopem. Badanie takie można wykonać dość szybko, niestety jest ono dość zawodne. W razie potrzeby wykonuje się badania bardziej zaawansowane polegające na hodowli grzybów z pozyskanego wcześniej materiału. Na tej podstawie dość łatwo (choć niestety dopiero po pewnym czasie) można oznaczyć głównego sprawcę naszych dolegliwości.
Drożdżycę i grzybicę stóp leczy się miejscowo i ogólno ustrojowo. Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku wykorzystywane są preparaty (maści i tabletki) o działaniu przeciwgrzybiczym. Środki te w większości przypadków dostępne są jedynie na receptę. Bez recepty możemy kupić jedynie maści o niewielkim stężeniu (np. Clotrimazolum).
Profilaktyka
W przypadku drożdżycy i grzybicy stóp podstawowe znaczenie i tak odgrywa profilaktyka. Możemy znacznie ograniczyć podatność na chorobę i możliwość jej wystąpienia zabezpieczając się przed bezpośrednim kontaktem z podłożem w miejscach publicznych (ciepłych i wilgotnych typu baseny, sauny itp.). Powinniśmy też zadbać o odporność, oraz o noszenie wygodnego, przewiewnego obuwia i naturalnych, przewiewnych skarpetek. Nie bez znaczenia jest też pielęgnacja stóp. Absolutnie niedopuszczalne jest noszenie butów i skarpet używanych przez inne osoby (uważajmy w wypożyczalniach sprzętu sportowego, po każdorazowym użyciu wypożyczonych butów narciarskich czy łyżew należy natychmiast zmienić skarpety – przynajmniej i natychmiast gdy tylko będzie taka możliwość umyć stopy dokładnie je osuszając).